Genealogie: K XI au.3
Door: Dennis Jansen
Bron: AD.nl
Foto: Eline Vreugdenhil
Over mijn lijk is de winnaar geworden van de Gouden Televizier-Ring 2020. Redacteur Eline Vreugdenhil en Producent Marc Dik vertellen over het ontstaan van het programma. “Over mijn lijk gaat meer over het leven dan over de dood.”
“Hoi, ik ben Ester. Ik ben 22 jaar en ik weet dat ik binnenkort dood ga. Maar vanaf het moment dat mensen in mijn omgeving dat weten, lijkt het alsof ik al dood bén.”
Nooit vergeten
Het zijn de eerste regels van de handgeschreven brief die Marc Dik in februari 2002 binnenkrijgt. De presentator annex producent maakt op dat moment Jong, een EO-programma waarin jongeren een bijzonder verhaal vertellen. De brief wordt de kiem van het zaadje waaruit Over Mijn Lijk zal ontstaan. Ester had een duidelijke boodschap, stelt Dik. “Ook als mensen doodgaan, willen ze het juist nog over normale dingen hebben, juist nog plannen maken, juist nog dromen wat wél kan.” Ga normaal met hen om. Mensen durfden niet meer met haar te praten. Ze zei dan: “Ik ben Ester en ik heb niet alleen maar kanker, hoor”. Het was toen vrij nieuw dat zo’n jong iemand daar zó onverschrokken over praatte. Een ontzettend stoere griet. Ester overleed korte tijd na de uitzending, maar vergeten deed Marc Dik haar nooit. De producent van Skyhigh TV – onder meer verantwoordelijk voor De Slimste Mens – zag stilaan een serie voor zich. Programma’s over de dood waren er wel geweest, maar dat het onderwerp zó bespreekbaar werd gemaakt door jongeren, dat nooit. Het maakte rauw en confronterend, want het hoort niet en het klopt niet als een jong iemand overlijdt. Tegelijk was het proces ook intrigerend. Het is nu eenmaal niet vanzelfsprekend dat we allemaal 80 worden. Het verhaal was nog niet uitverteld. Langzaam aan dachten we aan een serie waarin we jongeren die terminaal ziek zijn voor langere tijd gingen volgen. Dik herinnert zich nog goed het moment dat de dubbelzinnige titel ‘binnenviel’. Op Terschelling zaten we op de boot te wachten en ineens dacht ik: “Over Mijn Lijk”. Het past bij die dappere jongere die de dood recht in z’n gezicht wil aankijken.
Toewijding
Over Mijn Lijk startte op televisie in april 2006 en is inmiddels aan zijn negende seizoen begonnen. “Over Mijn Lijk is zoveel meer dan werk. Je zit erin met alles wat je hebt”, zegt Eline Vreugdenhil, de redacteur die het dichtst bij de familie en gasten staat.
Ze begeleidt het proces van het begin – de selectie – tot het einde. Ze heeft voortdurend contact met hen, met de familie en vrienden. “Iedereen is zo toegewijd. Op het moment dat er iets gebeurt, iets persoonlijks, medisch, een wens of een uitslag, dan is er meteen contact. Dan bepalen we samen of er gefilmd wordt. Het is een reis die je samen maakt”. Marc Dik: “Enerzijds is dat hun kwetsbaarheid, maar aan de andere kant ook hun levenslust. Dat je, zoals Fabienne tijdens een feest in de Arena, nog wil dansen tot je er bijna letterlijk bij neervalt.” “Wij durven veel onderwerpen te bespreken”, zegt Dik. Ook hij was na het eerste seizoen huiverig. “De vraag die we ons stelden was: zou het niet oneerbiedig zijn om elk jaar een reeks te maken?” Aan de andere kant: misschien moesten we zelf even wennen aan het feit dat we zo open zijn over de dood. “Er waren nog zoveel verhalen te vertellen.”
Het leven is nu
Eline Vreugdenhil, ook pas 26 jaar, is anders naar het leven gaan kijken. “Ik was 24, Fabienne 22. Zij ging dood, ik keek ernaar. Daardoor raakte ik mijn onbevangenheid al gauw kwijt. Maar zij hebben me geleerd: het leven is nu. Je weet niet of je nog een morgen hebt.” Over Mijn Lijk gaat dan ook meer over het leven dan de dood. “Fabienne had 3 tot 6 maanden, maar heeft nog anderhalf jaar geleefd”, aldus redacteur Eline Vreugdenhil.